नवरात्र म्हणजे गूढता प्रकट करणे, चेतनेचे रहस्य उलगडणे आणि ज्या स्त्रोतापासून सगळ्याची निर्मिती झाली आहे त्या स्त्रोताशी पुन्हा जोडणे.
~ गुरुदेव श्री श्री रविशंकर
भारतीय सण हे जीवनाचे रंगीबेरंगी आणि चैतन्यदायी उत्सव म्हणून जगभर ओळखले जातात. असाच एक सण ज्याची आपण सर्वजण आतुरतेने वाट पाहत आहोत तो म्हणजे देवीच्या दैवी शक्तीची उपासना आणि उत्सव करण्याच्या नऊ रात्री, ज्याला ‘नवरात्री’ म्हणून ओळखले जाते. या उत्सवात आध्यात्मिक तप किंवा उपवास, मौन आणि पवित्र होम हवन, वैविध्यपूर्ण पाककृती, नृत्य, संगीत, नयनरम्य सजावट तसेच फुलून येणारे रंगीबेरंगी पोशाख अशी खासियत असते. नवरात्री मातेच्या नऊ वेगवेगळ्या पैलूंचा उत्सव आणि सन्मान करते, ज्याला नव दुर्गा असेही म्हटले जाते. गुरुदेव देवीच्या रूपांबद्दल विस्तृतपणे काय सांगतात ते बघा.
आकर्षक रंग आणि नवरात्रीचा सुंदर संबंध आहे हे तुम्हाला माहीत आहे का? नवरात्रीची प्रत्येक रात्र एका विशिष्ट रंगाशी संबंधित आहे, ज्याचे तो रंग प्रतीक आहे.
नवरात्रीचे नऊ रंग
दरवर्षी, रंगांचा संच तोच राहतो, मात्र नवरात्र कोणत्या दिवशी येते त्यानुसार क्रम बदलतो. या वर्षीच्या संबंधित रंगांसह नवरात्रीच्या दिवसांची यादी येथे थोडक्यात दिली आहे :
- पहिला दिवस – २२ सप्टेंबर २०२५ (सोमवार) – प्रतिपदा – पांढरा
- दुसरा दिवस – २३ सप्टेंबर २०२५ (मंगळवार) – द्वितीया – लाल
- तिसरा दिवस – २४ सप्टेंबर २०२५ (बुधवार) – तृतीया – रॉयल ब्लू
- चौथा दिवस – २५ सप्टेंबर २०२५ (गुरुवार) – चतुर्थी – पिवळा
- पाचवा दिवस – २६ सप्टेंबर २०२५ (शुक्रवार) – पंचमी – हिरवा
- सहावा दिवस – २७ सप्टेंबर २०२५ (शनिवार) – षष्ठी – राखाडी
- सातवा दिवस – २८ सप्टेंबर २०२५ (रविवार) – सप्तमी – नारंगी
- आठवा दिवस – २९ सप्टेंबर २०२५ (सोमवार) – अष्टमी – मोरपंखी हिरवा (पीकॉक ग्रीन)
- नववा दिवस – ३० सप्टेंबर २०२५ (मंगळवार) – नवमी – गुलाबी
नवरात्रीच्या रंगांचे महत्त्व
नवरात्रीतील नऊ रंगांपैकी प्रत्येक रंग देवीच्या एका विशिष्ट गुणाचे प्रतीक आहेत.
- पांढरा : भक्त जेव्हा देवीची पूजा करतात तेव्हा पांढरा रंग भक्तांच्या हृदयातील शांती, शुद्धता आणि प्रार्थना यांचे प्रतीक आहे.
- लाल : लाल कृती आणि सामर्थ्य यांचे प्रतीक आहे. हे देवीच्या उग्र रूपाचे प्रतीक आहे.
- रॉयल ब्लू : रॉयल ब्लू (गडद निळा) रंग हा शांतता आणि गडद निळ्या आकाशाच्या गहनतेचे प्रतीक आहे. हे देवीच्या ज्ञानाच्या खोलीचे प्रतिनिधित्व करते.
- पिवळा : पिवळा हा देवीची वैशिष्ट्ये असलेल्या ओजस्विता, आनंद आणि प्रफुल्लितता यांचा रंग आहे.
- हिरवा : हिरवा रंग प्रत्येक क्षेत्रात यश मिळवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या संवर्धन आणि प्रजननक्षमतेचे प्रतीक आहे.
- राखाडी : राखाडी रंग संतुलन दर्शवितो.
- केशरी : केशरी रंग तेज आणि उर्जेचे प्रतीक आहे.
- मोरपिसी : मोरपिसी रंग वेगळेपणा आणि व्यक्तित्त्वाचे प्रतिनिधित्व करतो.
- गुलाबी : गुलाबी रंग प्रेम, आपुलकी आणि सुसंवादाचे प्रतीक आहे.
या वर्षी तुम्ही नवरात्रीच्या उत्सवाला उपस्थित राहाल तेव्हा ही रंगांची नियमावली लक्षात ठेवा आणि दररोज वेगळा पोशाख आणि त्यासोबत अनुरूप दागदागिने आणि मेकअप परिधान करा. नवरात्रीच्या रंगांचे महत्त्व जाणून घेतल्यामुळे तुम्ही तुमच्या देखणेपणाला अधिक योग्यप्रकारे अभिव्यक्त करू शकता. गरबा आणि दांडिया रासच्या रात्रीही तुम्ही या चैतन्यमय रंगांचा आनंद लुटू शकता!
तुम्हाला माहीत आहे का?
तुम्हाला माहित आहे का की रंगांव्यतिरिक्त, नवरात्रीचा प्रत्येक दिवस देवीच्या एका गुणाशी निगडीत आहे जो ध्यानाद्वारे आपल्यामध्ये रुजवला जाऊ शकतो? गुरुदेवांसोबत सामील व्हा ज्यात ते नवरात्रीत रोज साध्या पण प्रभावी ध्यानाद्वारे आम्हाला गहिरा अनुभव देतात. गुरुदेवांसोबत ध्यान करा!
नवरात्रीत काय करायचं याचा विचार करत आहात?
चिंता नको, हा उत्सव साजरा करण्यासाठी आणि त्याचा जास्तीत जास्त आनंद घेण्यासाठी तुम्ही करू शकाल अशा कार्यांची यादी आम्ही संकलित केली आहे.
याशिवाय, द आर्ट ऑफ लिव्हिंग इंटरनॅशनल सेंटर, बेंगळुरू तुम्हाला अधिक गहिरी अनुभूती देण्यासाठी आणि नवरात्रीच्या नऊ सुंदर दिवसांचा संपूर्ण अनुभव देण्यासाठी विविध आध्यात्मिक कार्यक्रम आयोजित करेल. आजच आपली नोंदणी करा! संपूर्ण वेळापत्रक येथे पहा!
live.vaidicpujas.org येथे लाइव्ह नवरात्री २०२४ उत्सवात सामील व्हा
