24/7 આપણા સમાજમાં, ઘણા લોકો ઊંઘને જરૂરિયાતને બદલે લક્ઝરી તરીકે જુએ છે!.નેશનલ સ્લીપ ફાઉન્ડેશન અનુસાર, પુખ્ત વયના 30% થી 40% લોકો કહે છે કે તેમને ક્યારેક-ક્યારેક નિદ્રાની સમસ્યા હોય છે, અને 10% થી 15%લોકો કહે છે કે તેમને હંમેશા ઊંઘવામાં તકલીફ થાય છે.
અનિદ્રાના વિવિધ કારણો હોઈ શકે છે જેમ કે:
તીવ્ર અથવા લાંબી બીમારી
વધુ કામ
તીવ્ર ચિંતાઓ
કબજિયાત
અયોગ્ય પાચન
ખાવાની અનિયમિત ટેવ
આયુર્વેદમાં અનિદ્રાને ‘અનિદ્રા’ના નામથી ઓળખવામાં આવે છે. તે સૂચવે છે કે ઉશ્કેરાયેલી શરીરની શક્તિઓને સંતુલિત કરીને અનિદ્રાને દૂર કરી શકાય છે. આ નિયમો અનુસરો છો? વૈવિધ્યપૂર્ણ આહાર, યોગ્ય જીવનશૈલી પસંદગીઓ અને આયુર્વેદિક ચિકિત્સક દ્વારા ભલામણ કરેલ દવાઓનું પાલન કરીને. તે ઉપરાંત, મનને આરામ આપવો એ પણ સારવારનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.
અનિદ્રા માટે ભારતીય ઘરગથ્થુ ઉપચાર
સૂતા પહેલા ગરમ દૂધ પીવો
દૂધ મેલાટોનિનનું ઉત્પાદન ઉત્તેજિત કરે છે, જે ઊંઘને ઉત્તેજીત કરે છે.
સ્ક્રીન સમય ઘટાડો
બેડ પર જતાં પહેલાં બે કલાક માટે તમામ સ્ક્રીન બંધ કરો. મોબાઈલ સ્ક્રીનમાંથી નીકળતો વાદળી પ્રકાશ ઊંઘ લાવનારા હોર્મોન મેલાટોનિનના ઉત્પાદનને અસર કરે છે.
કેફીન છોડો
જો તમે ભારે અનિદ્રાથી પીડાતા હોવ, તો તમામ કેફીનનું સેવન બંધ કરો.પીણાં, કોફી, ચા અને વાયુયુક્ત પીણાં. જો તમે હળવી અનિદ્રાથી પીડાતા હોવ, તો સાંજ પછી તેને પીશો નહીં.
આ મિશ્રણને લો
3 ગ્રામ તાજા ફુદીનાના પાન અથવા 1.5 ગ્રામ ફુદીનાના પાનનો સૂકો પાવડર 1 કપ પાણીમાં 15-20 મિનિટ માટે ઉકાળો. સૂવાના સમયે 1 ચમચી મધ સાથે હુંફાળા પાણી સાથે આ મિશ્રણને લો.
યોગ અને ધ્યાનથી આરામ કરો
યોગ, શ્વાસ લેવાની કસરતો અને ધ્યાન એ મનને આરામ આપવા અને સારી ઉંઘ લાવવાની ઉત્તમ રીતો છે. જાણો કેવી રીતે ધ્યાન અનિદ્રાનો સામનો કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
આયુર્વેદિક ઉપચારની શક્તિને અપનાવો
આયુર્વેદિક ઉપચાર જેમ કે શિરોધારા મનને આરામ આપવામાં અને અનિદ્રા જેવા વિકારને શાંત કરવામાં મદદ કરે છે. તમારી સિસ્ટમ માટે કઈ થેરાપીઓ સૌથી યોગ્ય છે તે જાણવા માટે આયુર્વેદિક ડૉક્ટરની સલાહ લો.
શરીરનું હલનચલન કરો
તમારા શરીરને થકાવવા અને ઊર્જાને ચૅનલાઇઝ કરવા માટે દરરોજ ઓછામાં ઓછી 30 મિનિટ માટે રમત અથવા કસરતનો અભ્યાસ કરો.
જાણો કેવી રીતે યોગ તમને અનિદ્રાનો સામનો કરવામાં મદદ કરી શકે છે.
અનિદ્રાના ઘરેલું ઉપાયો પર વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો
ગાઢ નિદ્રા માટેના ઉપાયો છે: સૂતા પહેલા ગરમ દૂધ પીવો, ફુદીનાના પાન, પાણી અને મધનું મિશ્રણ લો. અહીં રેસીપીનો સંદર્ભ લો. સૂવાના 2 કલાક પહેલાં સ્ક્રીન ટાઈમને ના કહો. કેફીન ના લેશો.આયુર્વેદિક થેરાપી શિરોધારા ગાઢ ઊંઘ લાવે છે. આખો દિવસ બેસી રહેવું એ સારી વાત નથી. શારીરિક અને માનસિક તણાવને હળવો કરવા માટે જીમમાં જાઓ અથવા કોઈ રમત રમો અથવા યોગ, પ્રાણાયામ અને ધ્યાનની પ્રેક્ટિસ કરો .
નિંદ્રાહિનતા માટેના ઘરેલું ઉપાય: બેડ પર જતાં પહેલાં ગરમ દૂધ પીવો.આ રેસિપી જુઓ. ફુદીના પત્તા, પાણી અને મધનું મિશ્રણ લો. સૂઈ જવાના 2 કલાક પહેલાં સ્ક્રીન ટાઈમ પસાર ન કરો. બપોરે 12 વાગ્યા પછી કેફિન ન લો. તમે વધુ સારી રીતે ઊંઘી શકશો. દિવસભર બેસી રહેવું એ સારી વાત નથી. શારીરિક અને માનસિક તાણ ઘટાડવા માટે યોગ, પ્રાણાયામ અને ધ્યાનનો અભ્યાસ કરો
ઝડપથી નિદ્રાહિનતા દૂર કરવાની રીતો: પ્રતિદિન ઉંઘવાની અને જાગવાની નિયમિતતા રાખો સુવા જતાં પહેલાં ગરમ દૂધ પીવો.આ રેસિપી જુઓ. ફુદીનાના પત્તા, પાણી અને મધનું મિશ્રણ લો.સુવા જવાન 2 કલાક પહેલા સ્ક્રીન ટાઈમ પસાર ન કરો બપોરે 12 વાગ્યા પછી કેફિન જેવા પદાર્થો ન લો દિવસ દરમિયાન ઝોકું ન લો તમારા શયનખંડને વધુ ઊંઘને અનુકૂળ બનાવો દિવસભર બેસી રહેવું સારી વાત નથી. શારીરિક અને માનસિક તાણ ઘટાડવા માટે યોગ, પ્રાણાયામ અને ધ્યાનનો અભ્યાસ કરો
ઝડપથી સૂવા માટે નીચેનું પીણું પીવું: જાયફળ, તજ સાથે ગરમ દૂધ જાયફળ, તજ પાવડર અને હળદર સાથે હૂંફાળું બદામનું દૂધ અને માલ્ટેડ દૂધ વેલેરીયન ચા અને ડેકેફિનેટેડ ગ્રીન ટી કેમોમીલ ચા.
પાંચ મિનિટ અથવા તેથી વધુ સમયની અંદર સૂવાના ઈરાદાથી પથારીમાં જશો તો તે મનને અશાંતિમાં રાખી શકે છે. આવી કોઈ ઈચ્છા વગર સૂઈ જાઓ. તમારી જાતને પલંગ પર લઈ જાઓ. સારી ઉંઘ માટે બધી ચિંતાઓ દૂર કરો અને ગાઇડેડ મેડિટેશન અથવા યોગ નિદ્રા અથવા મંત્ર ધ્યાન કરો.
વિટામિન ડી, બી12, પોટેશિયમ, કેલ્શિયમ, મેગ્નેશિયમની મધ્યમ માત્રા ઊંઘ લાવવામાં મદદ કરે છે.
કુદરતી રીતે અનિદ્રાથી છુટકારો મેળવવા માટે: છેલ્લું ભોજન તમારા સૂવાના 2 કલાક પહેલા લેવું જોઈએ. રાત્રે ભારે ભોજન કરતાં હળવા ભોજનને પ્રાધાન્ય આપો. દિવસના અંતે ગરમ સ્નાન એ તમામ શારીરિક તાણને દૂર કરવાની સારી રીત છે. સૂવાના 2 કલાક પહેલા ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોને દૂર કરો. દિવસભર સક્રિય રહો જેથી પથારીમાં જાઓ ત્યારે શરીરનો થાક હળવો થાય અને તમને જલ્દી ઊંઘ આવે. સૂવાના 2 કલાક પહેલા નિકોટિન, કેફીન અને આલ્કોહોલ ટાળો.
બદામ, પિસ્તા, અખરોટ, કેમોમિલ ચા, મધ સાથે પેશન ફ્લાવર ટી, લવંડર ટી અનિદ્રા માટે સારી છે. મેલાટોનિન સમૃદ્ધ ખોરાક સ્ત્રોતો – ચોખા, કેળા, જવ, દાડમ.
નિદ્રા પહેલાં તમારા પ્રિયજનો સાથેના વિવાદોને ટાળો. છેલ્લું ભોજન સૂવાના 2 કલાક પહેલાં હોવું જોઈએ. રાત્રે ભારે ભોજન કરતા હળવા ભોજનને પ્રાધાન્ય આપો. દિવસના અંતે ગરમ સ્નાન શરીરના તણાવને ઘટાડવની એક સારી રીત છે. સૂવાના 2 કલાક પહેલા ઉપકરણોને તમારાથી દુર કરો. દિવસભર સક્રિય રહો જેથી પથારીમાં જાઓ ત્યારે શરીરનો થાક દૂર થાય અને તમે વહેલા સુઈ જાઓ. સુવા જતાં 2 કલાક પહેલા નિકોટિન, કેફિન અને આલ્કોહોલ લેવાનું ટાળો. બદામ, પિસ્તા, અખરોટ, કેમોમિલ ચા, પેશન ફ્લાવર ચા સાથે મધ, લવન્ડર ચા નિદ્રાની તકલીફ માટે સારી છે. મેલાટોનિન સમૃદ્ધ ખોરાક સ્ત્રોત – ચોખા, કેળું, જવ, દાડમ.
પાંચ મિનિટ અથવા તેથી વધુ સમયની અંદર સૂવાના હેતુ સાથે પથારીમાં જવાથી તેઓના મનમાં અશાંતિ રહી શકે છે તેથી આવી કોઈપણ ઇચ્છા વિના સૂઈ જાઓ. બધી ચિંતાઓ દૂર કરીને પથારીમાં સૂઈ જાઓ અને સારી ઊંઘ માટે ગાઇડેડ મેડિટેશન અથવા યોગ નિદ્રા અને મંત્ર ધ્યાન કરો.
મધ અનિદ્રા માટે સારું છે. તે મગજમાંથી મેલાટોનિન મુક્ત કરવામાં મદદ કરે છે. મેલાટોનિનબોડી સાથે ઊંઘમાં પોતાને પુનઃસ્થાપિત કરે છે.
રાત્રે મધ સાથે ગરમ પાણી પીવું સારું છે.
દિવસનો કોઈપણ સમય કાચું મધ ખાવાનો સારો સમય છે. ગરમ પાણીમાં, ફ્રુટસલાડ પર ડ્રેસિંગ, અથવા મિશ્રણ
સુદર્શન ક્રિયા અનિદ્રાનો સામનો કરવામાં મદદ કરે છે અને ઊંઘની ગુણવત્તામાં સુધારો કરે છે. યોગાસનોનો અભ્યાસ કરવો જેમ કે કેટ સ્ટ્રેચ, ચાઇલ્ડ પોઝ, બટરફ્લાય પોઝ, ફોરવર્ડ બેન્ડપોઝ. ઉજ્જયી શ્વાસ, શવાસન, યોગ નિદ્રા ધ્યાન એ કુદરતી રીતે નિદ્રાને રોકવાની સારી રીત છે.
ખાતરી કરો કે તમે ખાલી પેટ સૂવાનો પ્રયાસ નથી કરી રહ્યા. ભારે રાત્રિભોજન પણ અનિદ્રાનું કારણ બની શકે છે. તેથી એ ટાળવું વધુ સારું છે. તમને આરામ આપવા માટે પથારી તૈયાર કરો અને તમારી જાતને રાત્રે સક્રિય ન કરો. તેથી પથારી પર પ્રવૃત્તિઓ મર્યાદિત કરો. યોગ નિદ્રા અને ધ્યાન (માર્ગદર્શિત અને મંત્ર ધ્યાન) તમને ઊંઘ લાવવામાં થોડા મદદરૂપ થશે.
ઉજ્જાઈ શ્વાસ લેવાની તકનીક અને ધ્યાન તમને ઊંઘ આપશે.
