डोळ्यांसाठी योग: नैसर्गिकरित्या दृष्टी सुधारा | Yoga for eyes – Improve eyesight naturally

• डोळे बंद करून शांत बसा व काही दिर्घ श्वास घ्या व सोडा जेणेकरून तुम्हाला पूर्ण विश्रांती मिळेल.
• दोन्ही तळहात एकमेकांवर गरम होईपर्यंत घासा. मग गरम तळहात डोळ्यांवर ठेवा.
• तळव्यांवरील उर्जा डोळ्यांवर उतरत असताना व डोळ्यांना आराम होताना अनुभवा. तुमचे डोळे सुखकर अंधारात भिजत असल्याचा आनंद घ्या.
• तळव्यांवरील संपूर्ण उर्जा डोळ्यांत शोषली जाईपर्यंत याच स्थितीत राहा.
• डोळे बंदच ठेऊन हात खाली घ्या.
• पुन्हा एकदा तळवे एकमेकांवर घासून हिच प्रक्रिया कमीतकमी तीन वेळा करा.

• डोळे उघडे ठेऊन आरामात बसा.
• दहा वेळा जलद गतीने पापण्या फडकवा.
• नंतर डोळे बंद करून २० सेकंद आराम करा. सावकाश आपले लक्ष्य श्वासाकडे न्या.
• हाच व्यायाम पाच वेळा करा.

• पाय पुढयात सरळ करून बसा.
• आता मुठी बंद ठेऊन व हातांचे अंगठे वरच्या दिशेला ठेऊन हात वर उचला.
• तुमच्या समोरील डोळ्यांच्या पातळीत असलेल्या एका बिंदूवर नजर स्थिर करा.
• ह्या स्थितीत डोके स्थिर ठेवा आणि खालील गोष्टींवर नजर, एकानंतर एकावर फिरवत, केंद्रित करा:
• भुवयांच्या मधल्या मोकळ्याजागी पहा.
• डाव्या अंगठ्याकडे पहा.
• पुन्हा भुवयांच्या मधल्या मोकळ्याजागी पहा.
• उजवा अंगठा
• पुन्हा भुवयांच्या मधल्या मोकळ्याजागी पहा.
• डाव्या अंगठ्याकडे पहा.
• असे १०-२० वेळा पुनःपुन्हा करा.
• हा व्यायाम झाल्यानंतर डोळे बंद करून आराम करा.

वरील व्यायाम करतेवेळी श्वासाच्या खालील लयबध्दतेवर लक्ष द्या-

• शून्य स्थितीत श्वास घ्या.
• बाजूंना पाहताना श्वास सोडा.
• श्वास घेत पुन्हा मध्य अवस्थेत या.

• पाय शरिराच्या सरळ रेषेत ठेऊन ताठ बसा.
• आता तुमच्या डाव्या हाताची बंद मुठ डाव्या गुडघ्यावर ठेवा. डावा अंगठा मात्र वरच्या दिशेला सरळ ठेवा.
• डोळ्यांसमोरील एका बिंदूवर नजर केंद्रित करा.
• याच अवस्थेत डोके न हलवता एक दिर्घ श्वास घ्या.
• श्वास सोडा व डाव्या अंगठ्यावर नजर केंद्रित करा.
• पुन्हा श्वास घ्या व डोळ्यांसमोरील एका बिंदूवर नजर केंद्रित करा.
• आता तीच क्रिया उजव्या हाताचा अंगठा उजव्या गुडघ्यावर ठेऊन करा.
• नंतर डोळे बंद ठेऊन आराम करा.

• पाय पुढयात सरळ करून बसा.
• आता तुमचा डावा हात डाव्या गुडघ्यावर ठेवा.
• उजव्या हाताची मुठ करून अंगठा सरळ दिशेत उजव्या गुडघ्यावर ठेवा. हाताचा कोपरा सरळ ठेवा.
• याच अवस्थेत डोके न हलवता उजव्या अंगठ्यावर नजर केंद्रित करा.
• हाताचा कोपरा सरळ ठेऊन उजव्या अंगठ्याने एक वर्तुळ बनवा.
• पाच वेळा घड्याळाच्या काट्याच्या दिशेने व पाच वेळा विरुद्ध दिशेने अंगठा फिरवत हीच क्रिया करा.
• हीच क्रिया डावा अंगठा वापरून परत तशीच करा.
• डोळे बंद करून त्यांना आराम द्या. पूर्ण विश्राम करा.

हा व्यायाम करताना खालीलप्रमाणे श्वासाचा आकृतिबंध पाळा:

• वर्तुळाचा वरील अर्धगोल श्वास घेत पूर्ण करा.
• खालील अर्धगोल श्वास सोडत पूर्ण करा.

• पाय पुढयात सरळ करून बसा.
• दोन्ही हातांच्या मुठी दोन्ही गुडघ्यांवर ठेवा. हातांचे अंगठे वरील बाजूस सरळ ठेवा.
• हात सरळ ठेवत उजवा अंगठा हळू वर उचला. अंगठ्याबरोबर नजर वर न्या.
• अंगठा जास्तीतजास्त वर न्या. नंतर तो सावकाश सुरवातीच्या स्थितीत खाली आणा. हे करताना डोके स्थिर व नजर अंगठ्यावर असू द्या.
• हीच क्रिया डाव्या अंगठ्याने परत करा.
• प्रत्येक अंगठ्याने पाच वेळा असे करा.
• हे सर्व करताना डोके व पाठीचा कणा ताठ असू द्यात.
• डोळे बंद करा व आराम करा.

हा व्यायाम करताना खालीलप्रमाणे श्वासाचा आकृतिबंध पाळा:

• डोळे वर नेताना श्वास घ्या.
• डोळे खाली आणताना श्वास सोडा.

• मांडी घालून बसा.उजवा हात नाकासमोर सरळ वर उचला. 
• उजव्या हाताची मुठ करा व अंगठा वरच्या दिशेला सरळ ठेवा.
• हाताची मुठ बंद करुन अंगठा उभा ठेवा. 
• नजर अंगठ्याच्या टोकावर केंद्रित करा.
• थोडा वेळ याच स्थितीत रहा (अंगठा नाकाच्या टोकावर असताना नजर अंगठ्याच्या टोकाकडेच ठेवा).
• नजर अंगठ्याच्या टोकाकडेच ठेवत हात सरळ करा.
• हे आसनाचे एक चक्र झाले. 
• अशी पांच चक्रे करा.

हा व्यायाम करताना खालीलप्रमाणे श्वासाचा आकृतिबंध पाळा:

• अंगठा नाकाच्या अग्रभागाजवळ आणताना श्वास घ्या. 
• अंगठा नाकाजवळ असताना श्वास रोखा;
• हात सरळ करताना श्वास सोडा.

• खुल्या खिडकीजवळ बसा किंवा असे उभे रहा जेणेकरून क्षितीज दिसेल. हात शरीराच्या बाजूला ठेवा.
• नाकाच्या अग्रावर ५-७ सेकंद नजर केंद्रित करा.
• असे १०-२० वेळा करा.
• डोळे बंद करून आराम करा.

खालीलप्रमाणे श्वासाचा आकृतिबंध पाळा:

• नाकाकडे बघताना श्वास घ्या.
• क्षितिजाकडे बघताना श्वास सोडा.