ઝડપી યોગ અને જીવનશૈલી ટિપ્સ જે તમને કેટલીક સામાન્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરવામાં મદદ કરે છે જે મોસમ સાથે લાવે છે અને તમને શિયાળાનો વધુ સારી રીતે આનંદ માણી શકે છે.
શિયાળાની કડકડતી સવારે ધાબળામાં સૂઈ જવાની અનુભૂતિની સરખામણી કંઈ જ કરી શકાય નહીં. ગરમ કોફીના કપ માટે આળસથી જાગવું, બારીની બહાર ઝાકળનો આનંદ માણતી વખતે તેને પીવી અથવા સાંજે બદામ અને ખજૂર ચાવવા. શિયાળો તેની સાથે આ બધી લક્ઝરી અને વધુ લાવે છે. જો કે, તે અનૈચ્છિક રીતે શુષ્ક ત્વચા, ફાટેલા હોઠ, શરીરમાં દુખાવો, શરદી, ઉધરસ, વાયરલ ચેપ અને સાંધાના દુખાવા સાથે પણ છે. સામાન્ય નીરસ અને અંધકારમય લાગણીને ભૂલશો નહીં, જે બહારના હવામાનની અવાંછિત ભેટ છે.
ભીડમાંથી મુક્ત થાઓ
- 1 ચમચી લીંબુનો રસ, 1 ચમચી આદુનો રસ અને 1 ચમચી મધ લો. તેમને 1 કપ હૂંફાળા પાણીમાં સારી રીતે મિક્સ કરો અને તૈયાર કરો.
- તુલસીના 20 પાન, 5 ગ્રામ આદુ અને 7 મરીના દાણાને 2 ગ્લાસ પાણીમાં 1 ગ્લાસ સુધી ઉકાળો. જો જરૂરી હોય તો સ્વીટનર ઉમેરો અને તૈયારી પીવો.
યોગ આ શિયાળામાં તમારું વધારાનું રક્ષણાત્મક કવર બની શકે છે, જે તમને સામાન્ય ચેપ સામે લડવાની હૂંફ અને શક્તિ પ્રદાન કરે છે. અમે તમારા માટે કેટલાક યોગ ઉપાયો લાવ્યા છીએ જે તમને ઋતુની ભાવનાનો સંપૂર્ણ આનંદ લેવામાં મદદ કરી શકે છે.
1. શરીરને ગરમ રાખો
જો કે સૂવાનો વિચાર આકર્ષક હોઈ શકે છે, તમારા રોજિંદા યોગ સમયને ટાળવાનો પ્રયાસ કરો. તે તમને ગરમ રાખવામાં મદદ કરશે અને તે નિયમિત દુખાવા અને સાંધામાં જડતા અટકાવશે. તમારા દિવસની શરૂઆત સૂર્ય નમસ્કારના થોડા રાઉન્ડ સાથે કરો અને તેને અનુસરીને કેટલીક વોર્મ-અપ એક્સરસાઇઝ કરો. તમારા અભ્યાસમાં સુક્ષ્મ વ્યાયામનો પણ સમાવેશ કરો. આ સાંધામાં કઠોરતાને રોકવામાં મદદ કરી શકે છે, જે શિયાળામાં સામાન્ય ઘટના છે, ખાસ કરીને વૃદ્ધોમાં.
2. ઠંડી ના રોગથી બચો
શિયાળો આવે છે અને તેની પાછળ શરદી, ઉધરસ, વાયરલ તાવ અને તેના જેવા રોગો આવે છે. નિયમિત યોગાભ્યાસ શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત કરવામાં મદદ કરે છે જેથી કરીને તમે બેક્ટેરિયાને દૂર રાખી શકો.
કૉલેજની વિદ્યાર્થિની નીતા સિંઘવી કહે છે, “હું શિયાળાને એટલા માટે નફરત કરતી હતી કે હું દર સીઝનમાં બીમાર પડી જતી. તે ઠંડીથી શરૂ થશે જે વધુ ખરાબ થશે અને પછી હું વાયરલ તાવ સાથે પાંચ દિવસ સુધી પથારીમાં પડીશ. મારી પાસે પૂરતું હતું! જો કે, ત્રણ વર્ષ પહેલાં શ્રી શ્રી યોગા કાર્યક્રમ કર્યા પછી અને ઘરે ટેકનિકનો અભ્યાસ કર્યા પછી, હવે હું આટલી વાર બીમાર પડતો નથી – ઓછામાં ઓછા દર શિયાળામાં તો નહીં. મને ખૂબ જ રાહત છે!”
પ્રાણાયામ (શ્વાસ લેવાની કસરત)ની પ્રેક્ટિસ કરવાથી છાતીમાં ભીડ સાફ થાય છે, જે શિયાળા દરમિયાન ખૂબ સામાન્ય છે, અને રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવામાં પણ મદદ કરે છે. સીઝન માટે શ્રેષ્ઠ છે સૂર્ય ભેદન (જમણી નસકોરી શ્વાસ). કપાલ ભાતી પ્રાણાયામ (સ્કલ શાઇનિંગ બ્રેથિંગ ટેક્નિક) પણ શરીરને ગરમ કરે છે અને શિયાળામાં પ્રેક્ટિસ કરવી સારી છે. ઉપરાંત, આ શિયાળામાં સામાન્ય એલર્જી સામે લડવા માટે શ્રી શ્રી યોગ લેવલ 2 પ્રોગ્રામમાં શીખવવામાં આવતી પ્રાચીન યોગિક ટેકનિક, જલ નેતિને અજમાવી જુઓ.
3. બ્લૂઝ (ઠંડી હવા)સામે લડવા
બહારનું નીરસ, અંધકારમય હવામાન આપમેળે આપણા પર તેનો પડછાયો નાખે છે અને કોઈ કારણ વિના, આપણે નીચા અને સુસ્તી અનુભવીએ છીએ. આ ઋતુમાં ધ્યાન કરવા માટે થોડો સમય કાઢો. તે ત્વરિત મૂડ ચેન્જરની જેમ કામ કરે છે અને તમે તમારા માટે તફાવત જોઈ શકો છો! જ્યારે તમે તમારી દૈનિક યોગાભ્યાસ (આસનો અને પ્રાણાયામ પછી) સમાપ્ત કરો છો ત્યારે થોડી મિનિટો માટે તમારી આંખો બંધ કરીને બેસો એ સારો વિચાર છે. તે દિવસની એક આદર્શ શરૂઆત છે, જે તમને તાકાત અને સ્મિત સાથે દિવસનો સામનો કરવા માટે તૈયાર કરે છે.
4. રીઝવજો પણ બર્ન આઉટ કરો (ખુબ જ ખાઓ પીઓ અને કસરત કરો)
શિયાળો ફક્ત અસંખ્ય સ્વાદિષ્ટ – મીઠી અને સ્વાદિષ્ટ બંને – ખાવાનું બહાનું આપે છે. જો કે, આ શિયાળામાં વજન વધારવાનું બહાનું ન બનવા દો. તમને ગમે તે ખાઓ પરંતુ કેટલાક સક્રિય યોગ આસનો (આસન) અને સ્ટ્રેચ સાથે પરસેવો કાઢવાનું સુનિશ્ચિત કરો જે આંતરિક અવયવોને ટોન કરતી વખતે વજન ઘટાડવામાં મદદ કરે છે.
તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધારવા માટે આ વિન્ટર યોગ સિક્વન્સનો અભ્યાસ કરો:
પશ્ચિમોત્તનાસન
- પેટના અંગોને મસાજ અને ટોન કરે છે
- નીચલા પીઠ, હેમસ્ટ્રિંગ્સ અને હિપ્સને ખેંચે છે
ત્રિકોણાસન
- પાચન સુધારવામાં અને તણાવ દૂર કરવામાં મદદ કરે છે
- ચિંતા, ગૃધ્રસી અને પીઠનો દુખાવો ઘટાડે છે
સર્વાંગાસન
- થાઇરોઇડ અને પેરાથાઇરોઇડ ગ્રંથીઓને ઉત્તેજિત કરે છે, આમ તેમની કામગીરીને સામાન્ય બનાવે છે
- કબજિયાત અને અપચોથી રાહત મળે છે
ભુજંગાસન
- પેટને ટોન કરે છે અને રક્ત પરિભ્રમણ સુધારે છે
- મધ્ય અને ઉપલા પીઠની લવચીકતાને મજબૂત અને સુધારે છે
ધનુરાસન
- પગ અને હાથના સ્નાયુઓને ટોન કરે છે
- માસિક સ્રાવની અગવડતા અને કબજિયાતમાં રાહત આપે છે
શલભાસન
- ચેતા અને સ્નાયુઓને ટોન કરે છે, ખાસ કરીને ગરદન અને ખભામાં
- પેટના અંગોને ટોન કરે છે
તંદુરસ્ત શિયાળા માટે આહાર અને જીવનશૈલી ટિપ્સ
- કફના શરીરનું મુખ્ય બંધારણ ધરાવતા લોકોએ શિયાળા દરમિયાન ખાસ કાળજી લેવી જોઈએ કારણ કે કફનું અસંતુલન શરદી અને ઉધરસના રૂપમાં સામાન્ય છે.
- કફ વાળા લોકો માટે આદુની ચા શ્રેષ્ઠ કામ કરે છે. ઉપરાંત, અનાજનું સેવન ઓછું કરો.
- બહારની ઠંડીને કારણે, શરીર સહજપણે સંકોચાયેલ સ્થિતિમાં છે. તમારી ત્વચાના પ્રકારને અનુરૂપ તેલ વડે વારંવાર બોડી મસાજ કરવાથી સ્નાયુઓમાં સંકોચન મુક્ત કરવામાં મદદ મળે છે.
- તમારી જાતને એરોમાથેરાપીની સારવાર કરો અને ઓરડામાં થોડું નીલગિરી તેલ પ્રગટાવો.
- તે શ્વાસ લેવામાં મદદ કરે છે અને ગળા અથવા છાતીના વિસ્તારમાં કોઈપણ ભીડને મુક્ત કરવામાં મદદ કરે છે.
- આયુર્વેદ અનુસાર શિયાળામાં દિવસ દરમિયાન નિદ્રા લેવાનું ટાળવું જોઈએ.
- ઉપરાંત, લાંબા કલાકો સુધી સૂવાનું ટાળો કારણ કે તે શરીરમાં સુસ્તીને પ્રોત્સાહન આપે છે.
- રાત્રે 6-8 કલાકની પૂરતી ઊંઘની ખાતરી કરો.
- જેમ જેમ તમે સૂવા માટે તૈયાર થાઓ, હૂંફાળા પાણીથી ગાર્ગલ કરો અને દરરોજ અથવા દરેક વૈકલ્પિક દિવસે એક ચપટી હળદર પાવડર અને મીઠું ઉમેરો.
- બાગકામ, વહેલી સવારે અથવા મોડી સાંજે સૂર્યને જોવું, ચાલવું વગેરે જેવી કેટલીક આઉટડોર પ્રવૃત્તિઓમાં વ્યસ્ત રહીને સૂર્યપ્રકાશની તમારી દૈનિક માત્રા મેળવવાની ખાતરી કરો.
- આ સિઝનમાં દૂધ, માખણ, શેરડીનો રસ અને ઘી (સ્પષ્ટ માખણ) ધરાવતી ખાદ્ય તૈયારીઓની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
- તમારા આહારમાં ગરમ સૂપ, સ્ટ્યૂડ શાકભાજી, રાંધેલા ભાત અને ઓટમીલનો સમાવેશ કરવો સારું છે.
- આ ખોરાક સિસ્ટમને સુખદાયક હૂંફ આપે છે.
- ગ્લોઈંગ સ્કિન માટે શિયાળાના ખોરાક વિશે વધુ જાણો.
- બદામ, કાજુ, અખરોટ અને પિસ્તા જેવા બદામ (થોડા પ્રમાણમાં લેવામાં આવે છે) ઠંડા હવામાનમાં સારા આહાર પૂરક બનાવે છે.
- ખજૂર, અંજીર, પાલક અને લીલા પાંદડાવાળા શાકભાજી પણ આદર્શ છે.
- હર્બલ સપ્લિમેન્ટ જેમ કે ચ્યવનપ્રાશ અને દશમૂલા રસાયણ ખાસ કરીને શિયાળાની ઋતુમાં ભલામણ કરવામાં આવે છે કારણ કે તે શરીરમાં ઠંડી સામે લડવામાં મદદ કરે છે.
ડો. સેજલ શાહ, શ્રી શ્રી યોગ શિક્ષક અને ડો. નિશા મણિકંથન, શ્રી શ્રી આયુર્વેદ નિષ્ણાતના ઇનપુટ્સના આધારે.
