વૃદ્ધાવસ્થા એ કમરના દુખાવા સહિત અનેક સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓનું દ્વાર છે. જો કે, 70 ટકાથી વધુ કિસ્સાઓમાં, પીડા ખોટી મુદ્રા, નિષ્ક્રિય જીવનશૈલી અથવા ભાવનાત્મક સમસ્યાઓને કારણે થાય છે. લોકો ભાગ્યે જ પીઠના દુખાવાના કારણો શોધી કાઢે છે અને મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં, તેની જાણ કરવામાં આવતી નથી અને તેની સારવાર કરવામાં આવતી નથી. જ્યારે વૃદ્ધાવસ્થામાં પીડા વ્યવસ્થાપન માટે સખત શેડ્યૂલનું પાલન કરવું શક્ય નથી, ત્યાં સતત પીડામાંથી રાહત મેળવવાની સરળ રીતો છે. અમે પીઠના દુખાવાને રોકવા માટેની તકનીકોને પણ અપનાવીશું. જો કે, એ ધ્યાનમાં રાખવું અગત્યનું છે કે તમે તેને કેટલી અસરકારક રીતે અનુસરો છો તેના આધારે દરેક પ્રક્રિયામાં સમય લાગી શકે છે.
પીઠના દુખાવાના કારણો
- શારીરિક કારણ
- ભાવનાત્મક કારણ
શારીરિક કારણમાં કેટલીક માળખાકીય સમસ્યાઓનો સમાવેશ થઈ શકે છે જેમ કે ડિસ્કનું અધોગતિ, કરોડરજ્જુની ઈજા, અથવા ઑસ્ટિયોપોરોસિસ (હાડકાના જથ્થામાં ઘટાડો) જે કરોડરજ્જુ પર દબાણ લાવે છે. જો ઉપરોક્ત સમસ્યાઓથી કમરનો દુખાવો થતો હોય તો તબીબી નિષ્ણાતની સલાહ લેવી શ્રેષ્ઠ છે.
આશ્ચર્યજનક રીતે, પીઠના દુખાવાના મોટાભાગના કિસ્સાઓ ભાવનાત્મક કારણો જેવા કે તણાવ, ભાવનાત્મક અસંતુલન અને અંતમાં જીવનની કટોકટી (નિવૃત્તિ, પ્રિયજનની ખોટ, માંદગી અથવા જીવનમાં પરિવર્તનને પ્રતિબિંબિત કરે છે) દ્વારા ઉત્તેજિત થાય છે.
પીઠના દુખાવાથી રાહતના પગલાં
-
યોગ, પ્રાણાયામ અને ધ્યાન
હળવા યોગાસન અને સ્ટ્રેચિંગ કોઈપણ ઉંમરના લોકોને કમરના દુખાવાથી ઘણી રાહત આપે છે. વૃદ્ધ લોકો માટે પીઠના દુખાવા માટેના લોકપ્રિય યોગમાં કોબ્રા પોઝ, બિલાડી-ગાય પોઝ, બ્રિજ પોઝ, અર્ધ ચંદ્રાસન, બેઠેલા પીઠનો સ્ટ્રેચ, ગરદન અને છાતીનો સ્ટ્રેચ અને સ્પાઇન ટ્વિસ્ટ સ્ટ્રેચ છે. આ મુદ્રાઓ પાછળના સ્નાયુઓને આરામ આપે છે, સંતુલન અને લવચીકતામાં સુધારો કરે છે.
પ્રાણાયામ અથવા શ્વાસ નિયંત્રણની કસરતો પણ પીઠનો દુખાવો દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. ઉજ્જયી પ્રાણાયામ આપણા ઉર્જા સ્તરને સુધારે છે અને રક્ત પરિભ્રમણમાં મદદ કરે છે જે આપણા સ્નાયુઓને ઓક્સિજન આપે છે અને આરામ આપે છે.દિરગા પ્રાણાયામ અને ધ્યાન પણ તીવ્ર પીઠનો દુખાવો ધરાવતા લોકો માટે ઉપચાર પ્રક્રિયાને વધારવા માટે સાબિત થયા છે. ધ્યાન માઇન્ડફુલનેસમાં વધારો કરે છે અને પીડાને શાંત કરતી યાદશક્તિ તરફ ધ્યાન દોરે છે, જેનાથી અમને પીડાનો સામનો કરવામાં મદદ મળે છે.
-
વૈકલ્પિક ઉપચાર
મેરુ ચિકિત્સા, માર્મા ચિકિત્સા, પંચકર્મ સારવાર, એક્યુપંક્ચર, મસાજ થેરાપી અને ફિઝિયોથેરાપી જેવી વૈકલ્પિક ઉપચાર પદ્ધતિઓથી ઉપચાર પણ પીડાને દૂર કરવામાં મદદ કરે છે. જ્યારે મેરુ અને માર્મા ચિકિત્સા એ સ્પર્શ સારવાર છે જે અવરોધોને દૂર કરે છે, પંચકર્મ સારવારમાં આયુર્વેદિક દવાઓનો સમાવેશ થાય છે જે તમારા દોષ સંતુલનને પુનઃસ્થાપિત કરવામાં અને તમારી સિસ્ટમમાં ઊર્જા અને ઓક્સિજન પ્રવાહને સુધારવામાં મદદ કરે છે.
-
જીવનશૈલીમાં ફેરફાર
વૃદ્ધાવસ્થા આપણને ધીમું કરે છે, પરંતુ સક્રિય જીવનની ચાવી આગળ વધી રહી છે. તંદુરસ્ત જીવનશૈલીનો અભ્યાસ કરો, પીઠના દુખાવા માટે હળવી કસરતોનો સમાવેશ કરો અને ખુશ રહેવાને પ્રાથમિકતા આપો. તમારા આહારમાં સાવચેત રહો કારણ કે ખોરાક પીઠના દુખાવાના એપિસોડને ઉત્તેજિત કરી શકે છે (કોર્ટિસોલના સ્તરમાં વધારો, ચયાપચયમાં ઘટાડો, છાતીમાં દુખાવો, વગેરે, બિનઆરોગ્યપ્રદ ખોરાકના સેવનથી થઈ શકે છે). તમારા આહારમાં કેલ્શિયમ અને વિટામિન્સનો સમાવેશ કરો કારણ કે તેઓ હાડકાની ઘનતામાં સુધારો કરે છે. ધૂમ્રપાન અને મદ્યપાન જેવા વ્યસનોથી દૂર રહો. તરવું, ચાલવું અને સાયકલ ચલાવવી એ મનોરંજક કસરતો છે જે શરીરના મુખ્ય સ્નાયુઓને મજબૂત કરવામાં અને પીઠનો દુખાવો અટકાવવામાં પણ મદદ કરે છે. સુનિશ્ચિત કરો કે સાતત્યતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે તમે અઠવાડિયામાં ઓછામાં ઓછા 3-4 કલાક આ કસરતો કરો છો.
-
આનંદિત અને તૃપ્ત મન
ઘણી વખત, આપણે આપણા જીવન પર વિચાર કર્યા વિના જ જીવતા રહીએ છીએ. માઇન્ડફુલનેસ આપણને વર્તમાન ક્ષણનો આનંદ માણવામાં અને ભૂતકાળ અને ભવિષ્ય વિશે ચિંતા ન કરવામાં મદદ કરે છે. ચિંતા અને તણાવ ઘણા લોકોમાં પીઠના દુખાવાને ઉત્તેજન આપે છે, તેથી માઇન્ડફુલનેસની પ્રેક્ટિસ ઘણી મદદ કરી શકે છે. માર્ગદર્શિત ધ્યાન, મંત્ર ધ્યાન અને જૂથ ધ્યાન વડે માઇન્ડફુલનેસ સુધારવા માટેની પદ્ધતિઓ છે. સતત જાગરૂકતા દ્વારા આપણી મુદ્રાની સમસ્યાઓ પણ ઠીક થઈ જાય છે.
શ્વાસ એ સૌથી મોટું રહસ્ય છે જે કુદરતે તમારામાં મૂક્યું છે. તે તમારી લાગણીઓ સાથે જોડાયેલ છે. શ્વાસ લેવાની કસરતો દ્વારા, તમે તમારી લાગણીઓને નિયંત્રિત કરી શકો છો. તમારે નિયમિતપણે શ્વાસ લેવાની કેટલીક કસરતો કરવી જોઈએ. પછી તમે તમારા મન પર વધુ કહેશો.
– ગુરુદેવ શ્રી શ્રી રવિ શંકર
-
રિલેક્સિંગ ટિપ્સ (લવચીકતા માટે આસાન સલાહો)
ગરમ નહાવાથી તમારી પીઠના સ્નાયુઓમાં જડતા ઓછી થઈ શકે છે. બીજી બાજુ, કોલ્ડ પ્રેસ પીડાદાયક સ્નાયુ ખેંચાણ અને તાણને દૂર કરી શકે છે. વ્યાયામ સાથે તમારા શરીરને વધારે પડતું ન રાખો. સારી રીતે આરામ કરો અને તમારી પીઠને બેલ્ટ (જ્યારે તમે ખસેડો છો અથવા ઊભા રહો છો), યોગ્ય ગાદલું (જ્યારે તમે સૂઈ જાઓ છો), અથવા કુશન (જ્યારે તમે બેસો છો) વડે ટેકો વધારવો. ઉપરાંત, ધોધ અટકાવવા માટે બિન-લપસણો પગરખાં પહેરવાની ખાતરી કરો. ઘરમાંથી ટ્રિપિંગના કોઈપણ જોખમોને દૂર કરો, જેમ કે ખુલ્લા કેબલ, અસમાન પગથિયાં, જૂના ગાદલા વગેરે.
ઉંમર માત્ર એક સંખ્યા છે
આયુષ્યમાં છ વર્ષથી વધુ સુધારો થયો છે અને કોઈપણ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાને પડકારવા માટે તકનીકી સુધારણા સાથે, ઉંમર હવે નિર્ણાયક પરિબળ નથી. પરંતુ જે હજુ પણ સુસંગતતાની જરૂર છે તે એક સારી જીવનશૈલીને અનુસરે છે જેથી કરીને આપણે આપણું સુખી જીવન કોઈપણ પ્રકારની યાતનામાં ન વિતાવીએ, કમરના દુખાવાને છોડી દઈએ.
જીવન વિશે ખૂબ ગંભીર બનવા માટે કંઈ નથી. જીવન એ તમારા હાથમાં એક બોલ છે જેની સાથે રમવાનું છે. બોલને પકડી રાખશો નહીં.
– ગુરુદેવ શ્રી શ્રી રવિ શંકર
